Οι δυσκολίες στη μνήμη ειδικά σε ηλικίες κάτω των 65 ετών δύνανται να οφείλονται σε μεγάλο αριθμών παραγόντων που δεν σχετίζονται με την άνοια και τη νόσο Alzheimer, όπως είναι για παράδειγμα το stress της καθημερινότητας, ο μεγάλος αριθμός υποχρεώσεων που καλείται να διεκπεραιώσει καθημερινά κάποιος ή ακόμα και η ανεπάρκεια ή έλλειψη ορισμένων βιταμινών μεταξύ άλλων. Επίσης, διαταραχές στη μνήμη είναι δυνατόν να προκληθούν από παθολογικά συμπτώματα άγχους καθώς και από την κατάθλιψη;

Η συντριπτική πλειοψηφία αφορά τις ηλικίες άνω των 65. Παρόλο που μπορεί να παρατηρηθούν περιστατικά σε μικρότερες ηλικίες, η πιθανότητα είναι σπάνια.

Εάν κάποιος από μόνος του ή οι οικείοι του θεωρήσουν ότι οι μνημονικές (ή άλλες γνωστικές) δυσκολίες εμμένουν ή/ και όταν έχουν αρχίσει να επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τη καθημερινή του λειτουργικότητα. Σε αυτή την περίπτωση, κάποιος μπορεί να απευθυνθεί στον προσωπικό του γιατρό για καθοδήγηση ώστε να εξακριβωθεί η σαφής αιτία των δυσκολιών. Βέβαια, πολλές περιπτώσεις ασθενών με Alzheimer (ακόμα και στα πρώιμα στάδια) έχουν δυσκολία να αντιληφθούν τα συμπτώματά τους. Για το λόγο αυτό, πρέπει να δίδεται ιδιαίτερη βαρύτητα και στις μαρτυρίες των οικείων τους.

Σε αυτές τις περιπτώσεις θα πρέπει να προγραμματιστεί ραντεβού με κάποιο νευρολόγο ή/και ψυχίατρο.

Πλέον υπάρχει μεγάλη ερευνητική προσπάθεια για την αναγνώριση των ομάδων εκείνων που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο για την εμφάνιση της νόσου, πριν όμως την εκδηλώσουν, κάτι που μπορεί να επιτρέψει την εφαρμογή κατάλληλων παρεμβάσεων με στόχο την πρόληψη. Μια τέτοια διαγνωστική κατηγορία είναι η Ήπια Νοητική Διαταραχή (Mild Cognitive Impairment), η οποία αφορά άτομα που εμφανίζουν νοητικές δυσκολίες που δεν είναι αναμενόμενες για την ηλικία τους αλλά είναι κατά πολύ πιο ήπιες από αυτές που εκδηλώνονται στην άνοια. Με την κατάλληλη διεπιστημονική παρέμβαση σε αυτή την ομάδα, κάποιοι δύνανται να αποφύγουν εντελώς τον κίνδυνο μετ-εξέλιξης σε άνοια ενώ σε άλλους δύναται να επέλθει επιβράδυνση της μετ-εξέλιξης αυτής. Μάλιστα, πλέον η επιστημονική έρευνα εστιάζει σε ακόμα πιο πρώιμα στάδια όπως είναι η Υποκειμενική Νοητική Έκπτωση (Subjective Cognitive Decline). Αυτή αφορά τα άτομα εκείνα που αναφέρουν νοητικές δυσκολίες χωρίς όμως αυτές να εμφανίζονται ποσοτικά στα υπάρχοντα τεστ, και μπορεί να είναι και κατά πολύ μικρότερα ηλικιακά (π.χ. πολλές έρευνες περιλαμβάνουν άτομα ηλικίας 45-50 ετών).

Αυτό οφείλεται από τη μια στην αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης. Λόγω των εξελίξεων στις επιστήμες υγείας (ειδικά στις αναπτυγμένες χώρες), οι άνθρωποι ζούμε περισσότερο. Όσοι περισσότεροι είναι άνθρωποι πάνω από τα 65 έτη ηλικίας, τόσο περισσότερες περιπτώσεις άνοιας υπάρχουν. Από την άλλη παρατηρείται αύξηση της ενημέρωσης και της ευαισθητοποίησης τόσο του ευρύ κοινού, όσο και των επαγγελματιών υγείας αλλά και βελτίωση των διαγνωστικών διαδικασιών. Κατά αυτό τον τρόπο, η διάγνωση δίδεται πλέον πιο έγκαιρα και έγκυρα.

Ριζική θεραπεία, δυστυχώς, για την ώρα δεν υπάρχει παρόλο που συχνά προκύπτουν ιδιαίτερα ενδιαφέροντα αποτελέσματα από σχετικές κλινικές μελέτες. Υπάρχει, ωστόσο, θεραπεία που στοχεύει στην επιβράδυνση της νόσου και δύναται να επιφέρει καλύτερα αποτελέσματα όταν αρχίσει ήδη από τα πρώιμα στάδιά της νόσου, βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής των ασθενών καθώς και των περιθαλπόντων τους.

Υπάρχει ένα σύνολο υπηρεσιών που στοχεύει στην υποστήριξη των ασθενών και των οικογενειών τους. Δυνητικά, ένα ασθενής μπορεί να απευθυνθεί σε οποιοδήποτε νοσοκομείο, κέντρο υγείας ή/και τοπικές μονάδες υγείας για εξέταση και καθοδήγηση. Στην πόλη του Ηρακλείου συγκριμένα υπάρχει εδώ και πολλά χρόνια το Ιατρείο Μνήμης στο ΠαΓΝΗ, η Αλληλεγγύη – Εταιρεία Νόσου Alzheimer Ηρακλείου που λειτουργεί από το 2005 και πρόσφατα λειτουργεί κι επισήμως και το δικό της Κέντρο Ημέρας καθώς και το Κέντρο Ημέρας Alzheimer του ΠαΓΝΗ που ονομάζεται Νεφέλη. Στα κέντρα ημέρας υπάρχουν και ομάδες υποστήριξης των περιθαλπόντων που συχνά είναι οι αφανείς ασθενείς της κατάστασης αυτής.

Πολλές έρευνες έχουν συσχετίσει κινδύνους του αγγειακού συστήματος (όπως είναι για παράδειγμα η αρτηριακή υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης, η υπερχοληστερολαιμία, το κάπνισμα κι η παχυσαρκία) και με τη Νόσο Alzheimer. Ένας τρόπος ζωής που μειώνει την επιβάρυνση από τέτοιους παράγοντες είναι ευεργετικός τόσο για την καρδιά, όσο και για τον εγκέφαλό μας. Η συστηματική σωματική άσκηση, η πνευματική (νοητική) δραστηριοποίηση, οι κοινωνικές δραστηριότητες καθώς και η ψυχική μας υγεία φαίνεται να δρουν προστατευτικά ενάντια στην άνοια.